د مصنوعي ذهانت (AI) تاریخي شالید د بشریت د اوږد تاریخ یو مهم پړاو دی چې په دې کې د انسانانو هڅې شاملې دي ترڅو ماشینونو ته د فکر کولو، زده کړې، او تصمیم نیولو وړتیا ورکړي. په دې برخه کې به موږ د AI د تاریخ په بیلابیلو پړاوونو، مهمو پرمختګونو، او د هغو کسانو په اړه بحث وکړو چې په دې برخه کې یې سترې لاسته راوړنې لرلې دي.

د AI تاریخچه او مهم پرمختګونه:

۱. د AI لومړني مفاهیم او بنسټونه (۱۹۵۰مه لسیزه):

• آلن ټورینګ (Alan Turing): د AI تاریخ له ۱۹۵۰مو لسیزو څخه پیلېږي. آلن ټورینګ، چې په ډېرو مواردو کې د “مصنوعي ذهانت پلار” ګڼل کېږي، په ۱۹۵۰ کې خپل مشهور مقاله “Computing Machinery and Intelligence” خپره کړه. په دې مقاله کې یې د ټورینګ ټیسټ (Turing Test) مفهوم معرفي کړ، چې دا پوښتنه یې مطرح کوله: “آیا ماشینونه کولی شي فکر وکړي؟” ټورینګ ټیسټ یو معیار دی چې ټاکي آیا یو ماشین د انسان په څېر د خبرو اترو وړتیا لري که نه.

• د لومړني AI پروګرامونه: د ۱۹۵۰مو لسیزو په وروستیو کې، د لومړنیو AI پروګرامونو پر جوړولو کار وشو. یوه مهمه پروژه، “The Logic Theorist” وه، چې په ۱۹۵۶ کې آلن نیویل (Allen Newell) او هربرت سایمن (Herbert A. Simon) لخوا جوړه شوه. دا پروګرام په دې توانېد چې د ریاضي د اصولو څخه په کار اخیستلو سره د ستونزو حل کولو لپاره منطقي پریکړې وکړي.